Bilim insanları, binlerce hatta milyonlarca yıldır patlamayan bazı sönmüş yanardağların, temiz enerjide kullanılan temel metalleri barındırabileceğini keşfetti.
Enerji, savunma sanayi gibi birçok sektörde kullanımı olan nadir toprak elementlerine (NTE) duyulan talep günden güne artıyor. İleri teknolojinin vazgeçilmezi olan NTE’lere artan bu talep beraberinde yeni nadir toprak elementleri kaynaklarının bulunmasını getiriyor. Bu bağlamda temiz teknoloji endüstrisi, petrol sahalarını sulayarak, endüstriyel atık suları filtreleyerek ve derin okyanusları kazarak lityum, kobalt ve diğer metalleri toplamak için yarışan yeni başlayan şirketlerle beraber rüzgar, güneş ve elektrikli otomobiller için gereken malzemeleri her yerde arıyor
Diğer yandan nadir toprak elementlerinde üreticiler tedarikleri için Çin'e büyük ölçüde bağımlı oldukları için endüstri için özel bir zorluk teşkil ediyor.
Esasen nadir toprak elementleri olarak adlandırılan elementlerin oldukça yaygın olmakla birlikte, saf halde nadiren bulunduğuna dikkat çeken bilim insanları ve rafine edilmelerinin zorluğuna dikkat çekiyor. Geçtiğimiz günlerde Geochemical Perspectives Letters'da yayınlanan çalışma ise yakın gelecek için oldukça umut verici oldu. Bu yeni çalışmaya göre sönmüş volkanların altında gizlenen nadir toprak elementlerinin çıkarılması daha kolay olabilir. Araştırmacılara göre bazı sönmüş volkanları oluşturan demir açısından zengin magma, günümüzde aktif volkanlarda bulunan magmadan nadir toprak elementlerini yoğunlaştırmada 100 kata kadar daha verimli olacak.
 |
| El Laco, Şili'de sönmüş bir yanardağ. Fotoğraf: Fernando Tornos Arroyo |
Araştırmanın ortak yazarı olan Avustralya Ulusal Üniversitesi'nden Michael Anenburg’a göre bulgular, Şili'deki El Laco gibi dünya genelindeki demir açısından zengin sönmüş volkanların nadir toprak elementlerinin varlığı açısından incelenebileceğini gösteriyor.
Peki Türkiye’de Durum Ne?
Türkiye 2022 yılında Eskişehir Beylikova ilçesinde 694 milyon tonluk bir yatakla Çin’den sonra dünyanın ikinci en büyük nadir toprak elementi rezervini keşfetti. Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar'ın Ekim 2024’te Çin'i ziyaret etmesi ve anlaşmaya varmak için müzakereleri sürdürmesinin beklendiği de bazı mecralarda dile getiriliyor. Bu arada Türkiye’nin küresel çapta sorumlu kritik mineral tedarik zincirlerine yönelik kamu ve özel yatırımları teşvik etmek amacıyla 14 ülke ve AB'den oluşan bir gruba katılması da gündemde.
Bilim insanlarının keşifleri bir yana Türkiye’nin nadir toprak elementleri ile olan mücadelesini ise bekleyip göreceğiz.
0 Yorumlar
Yorum Ekleyin...